1. Dünya Savaşı’nda Türk Esirlerini Teslim Etmeyen Japon Yarbay Yukichi Tsumura – II
Heimei-maru Gemisi Akdeniz Sularında
1921 yılının Şubat ayının sonunda Vladivostok limanından ayrılan Heimei-maru gemisi 3 Nisan 1921 tarihinde Süveyş Kanalını geçerek Akdeniz’e ulaşmıştır. 5 Nisan 1921 tarihinde Çanakkale Boğazı’na ulaşmak üzere seyir halinde iken Midilli Adası açıklarında Yunanistan Krallığı’na ait gemiler tarafından durdurulan Heimei-maru gemisi, Anadolu’da sürmekte olan Türk-Yunan Savaşı nedeniyle gemideki Türk yolcularının Yunan donanmasına teslim edilmesini istemişlerdir.
Heimei-maru gemisi kaptanı Yarbay Tsumura, “Hükümetimden, bu yolcuların hepsinin İtilaf Devletleri işgali altındaki İstanbul’daki Türk hükümetine teslim etmek emri aldım. Elimde bütün devletlerce kabul edilmiş ve imzalanmış bir de protokol var ve bu sebeple size Türkleri esir vermem” sözleriyle Türk yolcularının Japon İmparatorluğu himayesinde olduğunu söyleyerek Yunanistan’ın teklifini reddetmiştir.
Pire Liman’ında Bir Japon Gemisi
Yapılan görüşmelerin sonuçsuz kalması üzerine Heimei-maru gemisi Midilli Adası yakınlarından Yunanistan’ın Pire limanına çektirilmesi uygun görülmüştür. Burada 6 ay boyunca erzak almalarına izin verilmeden bekletilen Heimei-maru gemisi Yunanistan ile Japonya arasında diplomatik krize dönüşmüştür. Milletler Cemiyeti’nin arabuluculuğu ile gemide bulunan kadın ve çocukların serbest bırakılması gerektiği söylenmesi üzerine 395 kişilik kadın ve çocuklardan oluşan sivil yolcular Olympos isimli Yunan gemisi tarafından İstanbul’a götürülmüştür.
İtalya’nın Yardım Eli
6 ay boyunca devam eden müzakereler sonucunda İtalyan hükümetinin devreye girmesi sonucunda Pire limanında demirli Heimei-maru gemisi serbest bırakılarak geminin içindekilerle beraber İtalya’nın Asinara Adası’na gitmesine karar verilmiştir. Yapılan görüşmelerde sevk, iskân ve iaşe masrafları Osmanlı Devleti tarafından karşılanması ve Türk kafilesinin Türk-Yunan Savaşı sonuna kadar bu ada da misafir edilecektir.
Heimei-maru gemisinde bulunan 620 Türk yolcu 13 Ekim 1921 tarihinde Pire limanından ayrılarak 4 gün sonra 17 Ekim 1921 tarihinde Sardunya Adası’nın Porto Torres limanına ulaşmasının ardından Japonya’nın Roma Askeri Ateşesi tarafından bizzat karşılanarak Türk kafilesinin Asinara Adası’na yerleştirilmelerine nezaret etmiştir.
Yarbay Yukichi Tsumura
Heimei-maru gemisinin Viladivostok limanından başlayan Asinara Adası’nda son bulan yolculuğunda kaptanlık görevini üstlenen Yarbay Yukichi Tsumura sahip olduğu görev anlayışı ve cesareti ile karşılaşılan bütün sıkıntıları göğüsleyerek görevini kısmen de olsa başarıyla tamamlamıştır. Türk yolcularının canlarını sonuna kadar koruyarak onları Yunan makamlarını teslim etmeyerek, Japon hükümetinin almış olduğu kararı sonuna kadar uygulamıştır.
Esaretten Kurtuluşun Adı Ümit
Asinara Adası’nda 7 ay boyunca ikamet eden Türk kafilesi Osmanlı Devleti’nin İtilaf Devletleri’ne “Esirlerin orduya katılmayacağı” teminatı verilmesi üzerine 25 Haziran 1922 tarihinde “Ümit” adlı bir Türk gemisi ile yedi buçuk yıllık esaretten kurtarılarak İstanbul’a getirilmişlerdir.
