Lahey Devletler Özel Hukuku Konferansı çerçevesinde hazırlanan ve Türkiye’nin 08/05/1962 tarihinde imzaladığı “Yabancı Resmî Belgelerin Tasdiki Mecburiyetinin Kaldırılması Sözleşmesi” nin onaylanması, 20/06/1984 tarih ve 3028 sayılı Kanunla uygun bulunmuş ve 16/09/1984 tarih ve 18517 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.
Sözleşme, Türkiye bakımından 29/09/1985 tarihinde yürürlüğe girmiştir. Sözleşme ile bir akit devletin ülkesinde düzenlenmiş olup da diğer bir akit devletin ülkesinde ibraz edilecek olan resmi belgelerin diplomasi veya konsolosluk memurları tarafından onaylanması zorunluluğu kaldırılmış bulunmaktadır.
Sözleşmenin 6’ncı maddesi uyarınca tasdik şerhini (Apostil) vermekle yetkili Türk Makamları; idari belgeler için valilikler, adli belgeler için ise ağır ceza mahkemesi kuruluşu olan merkezlerdeki adli yargı adalet komisyonu başkanlıkları olarak tespit edilmiştir.
Anılan Sözleşmenin 1’inci maddesinin (a) bendinde; savcı, zabıt kâtibi veya adliye memuru tarafından verilmiş olan belgeler de dahil olmak üzere, devletin bir yargı organına veya mahkemesine bağlı bir makam veya görevli memur tarafından düzenlenmiş olan belgelerin, (b) bendinde; idari belgelerin, (c) bendinde; noter senetlerinin, (d) bendinde; kişilerce özel sıfatlarla imzalanmış belgeler üzerine konulmuş olup, belgenin kaydının veya belirli bir tarihte mevcut olduğunun ve imzaların doğruluğunun resmi makam ve noterlerce tasdiki gibi resmi beyanların, “resmi belge” olarak nitelendirildiği belirtilmiştir.
Sözleşmenin 1’inci maddesinde; taraf devletlerin birinin ülkesinde düzenlenmiş olup da diğer taraf ülkesinde kullanılacak olan resmi belgeler sayılmıştır. Sözleşmenin 3’üncü maddesinde ise imzanın doğruluğunun, belgeyi imzalayan kişinin sıfatını ve gerektiğinde bu belge üzerinde mühür veya aslı ile aynı olduğunun teyidi için zorunlu görülebilecek tek işlemin, belgenin verildiği devlet yetkili makamınca bu belgeye 4’üncü maddede tanımlanan tasdik şerhinin (Apostil) konulmasından ibaret olduğu belirtilmiştir. Ayrıca 4’üncü maddede; Sözleşmeye ekli örneğe uygun olarak, tasdik şerhinin bizzat belgenin veya buna eklenecek kâğıdın üzerine konulacağı, tasdik şerhini koyan makamın resmi dilinde veya ikinci bir dilde yazılabileceği, ancak tasdik şerhinin “Apostille Convention de La Haye Du 5 Octobre 1961” başlığının Fransızca olarak belirtilmesi gerektiği hükme bağlanmıştır.
Peki apostil nasıl alınır?
Konuyu bir örnekle birlikte inceleyecek olursak;
Lahey Sözleşmesini imzalamayan bir ülkeye resmi belgelerin ibrazı gerekiyorsa yapılacak işlemler;
İşlem 1:
Tercüme Bürosu: Belgelerin orijinalleri yeminli bir tercüme bürosuna götürülüp o ülkenin lisanına çevirisi yapılır.
İşlem 2:
Noter: Bu çeviri, yeminli tercüme bürosunun veya tercümanın yemin zaptının bulunduğu noterlikte onaylattırılır.
İşlem 3:
Valilik/Kaymakamlık: Noterde onaylanan bu tercüme, noterin bulunduğu ilin valiliğine ya da ilçenin kaymakamlığına götürülerek tasdik ettirilir.
İşlem 4:
Başkonsolosluk/Konsolosluk: Vali onayından sonra bu belge ilgili ülkenin bulunduğunuz vilayetteki veya size en yakın başkonsolosluğuna veya konsolosluğuna götürülerek onaylatılır.
Bu bilgiler ışığında apostildeki amaç; apostil taraftarı ülkeler arasında artık bu başkonsolosluk/konsolosluk onayına gereksinim duyulmamasıdır. Yani, Lahey Sözleşmesi’ni imzalayan ülkeler arasında 4. İşlem karşılıklı olarak ortadan kaldırılmıştır.
Sözün özü; Haklarımızı bilmek kadar nasıl kullanacağımızı da bilmek gerek.
